gör

Orta çağ boyunca Gürcistan egemenliği altında bulunan Artvin, Gürcistan tarihinin izlerinde gezinmek için en iyi yerlerdendir. Artvin’in harika manzaralı yolları, sizi bu dönemin mirası kiliselere ve yerleşim yerlerine götürür. Bu alanların en iyi korunanları, heybetli Kaçkar Dağları’nda bulunan Barhal ve İşhan’dadır.

Dorukları karlarla kaplı dağları, ilgi çekici ahşap mimari yapı tarzıyla yeşil yaylaları, anıt ağaçları ile bozulmamış doğal yaşlı ormanları, yüksek dağlarının doruklarında krater gölleri, Çoruh Vadisi ve kanyonları gibi çok çeşitli doğal değerleri içinde barındıran Artvin, doğa turizmi zenginliği ile de önem taşımaktadır. Kaçkar ve Karçal dağlarında yapılan dağ tırmanışları, bölgenin değişik yörelerinde doğal güzellikler içinde bulunan trekking parkurlarında yapılan doğa yürüyüşleri, Kaçkar Dağları’nda gerçekleştirilen Heliski gibi ekstrem sporlar ile Artvin doğaseverler için çok çeşitli alternatifler sunar. 

Artvin’de iki önemli heyelan gölü ortak bir isme sahip: Karagöl. Daha ulaşılabilir olan Borçka Karagöl’ü ziyaret ederseniz, el değmemiş bu doğa harikasında gerçek anlamda doğayla bir bütün olmanın tadını çıkarabilirsiniz. Artvin şehir merkezine daha yakın ve kolay ulaşılabilen Kafkasör Yaylası ise doğayla iç içe konaklamak için bir fırsattır. Ayrıca, ziyaretiniz haziran ayına denk getirirseniz her yıl haziran ayında düzenlenen Kafkasör Festivali’ne de katılabilirsiniz.

Doğal yapısıyla hayranlık uyandıran Cehennem Deresi Kanyonu, tarihi kalıntıları, mağaraları ve doğal zenginliğiyle bir mucize hissi yaratmaktadır. 500 metre uzunluğu ve 70 metre ile bazı yerlerde 1- 2 metreye düşen genişliğiyle Cehennem Deresi Kanyonu zorlu bir parkur olsa da ilkbaharda yeşile bürünerek ziyaretçilerine eşsiz manzaralar sunar.

Artvin’in 71 km doğusundaki Şavşat, kır çiçekleri ve kelebekler, akan dereler ve şirin bungalovlarla çevrili bir ilçedir.  İlçeye bağlı köylerdeki kadınlar, yerli halı ve kilim geleneğini yaşatmak için burada bir eğitim merkezi kurmuştur.

Hatila Vadisi Milli Parkı’nda, hem Akdeniz hem Karadeniz florası, ayı, geyik, kurt, tilki ve kartalların vahşi faunası ile birlikte gelişir. Ahşap ayaklıkların üzerine yerleştirilmiş özel kovanlar, yörenin ünlü balını üreten arılara ev sahipliği yapar. 

Artvin Atatürk Heykeli (Atatepe) 

22 metre yüksekliğinde 60 ton ağırlığındaki Artvin Atatürk Heykeli, Sıtkı Kahvecioğlu Vakfı tarafından yaptırılmıştır. Heykel, Atatürk'ün Dumlupınar'da kayaların üzerinde yürüdüğü anı canlandırmaktadır. Dünyanın en büyük Atatürk Heykeli olma özelliğini taşımaktadır. Ayrıca heykelin yanında 60 metre direk uzunluğuna sahip, 216 metrekarelik bir Türk bayrağı dalgalanmaktadır.

Artvin (Livane) Kalesi

Artvin Çayağzı Mahallesi’nde bulunan Artvin Kalesi’nin içerisinde sarnıç ve şapel kalıntıları vardır. Çoruh Nehri kıyısında Artvin şehrinin girişindeki bu kale, Bagrat (Gürcü) Kralı Büyük Oşet tarafından 937’de yaptırılmıştır. Kalenin eski ismi Livane’dir. Bu kalenin kalıntıları üzerine VI. yüzyılda Osmanlılar yeni bir kale yaptırmış ve çeşitli dönemlerde de onarılmıştır. Küçük bir kale olup, kente girişi kontrol altında tutmaktadır.

Artvin Kültür Evi

Ocak taşı yazısından, evin Hicrî 1215 (Mîlâdî 1799) yılında Bicanoğlu Yahya Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmakta olup, Osmanlıca tapu kayıtlarında Artvin'in Orta Mahallesi'nde bahçeli konak olarak geçen ve Osmanlı-Türk şâheseri olan bir yapıdır.

Ocağın sağ ve solunda selvi (ya da servi) ağacı motifleri vardır.  Türk kültüründe özel bir yeri ve önemi bulunan ve hayat ağacı olan servi motifi Osmanlı'nın zanaatkârları tarafından çinilerde, kilimlerde, ocak taşlarında, mezar taşlarında, çeşmelerde, duvar resimlerinde ve daha birçok yerde çokça kullanılmıştır. Servi ağacının minarelerle olan benzerliği de bu ağacın Osmanlı kültüründeki yerini sağlamlaştıran etkenlerden biridir.

Artvin Kafkasör Turizm Merkezi

Artvin şehir merkezine 8 km. uzaklıktadır ve "Kafkasör Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Merkezi" içerisinde yer almaktadır. Tamamen doğal bir atmosfere sahip olan Kafkasör, tertemiz havası, göz kamaştıran doğal güzelliğiyle dinlenmek için ideal bir seçenek sunar.  Kafkasör Yaylası’nda konaklamak için ufak boyutlarda bungalov olarak adlandırılan evler bulunmaktadır.

Kafkasör’e; tatil yapmak, şehrin stresini üzerinizden atmak gibi amaçlar dışında eğlenmek için de gidebilirsiniz. Kent ormanında bir yürüyüş yapıp, alanda bulunan restoranlarda lezzetli yemekler yiyebilirsiniz. Her yıl haziran ayının son haftasında düzenlenen Kafkasör Yaylası Festival ve Spor Şenlikleri’ne katılarak, yörenin kültürel ve sanatsal değerlerini öğrenmenin yanında oldukça eğlenceli bir gün geçirebilirsiniz. Şenlikler kapsamında düzenlenen boğa güreşleri de oldukça ilgi çekmektedir.

Cehennem Deresi Kanyonu

Ardanuç ilçe merkezinin 7 kilometre kuzeybatısında ve Artvin-Ardanuç karayolunun 25'inci kilometresinde bulunmaktadır.  (Not: 1. Sayfadaki açıklamaya bakınız.) Cehennem Deresi tipik bir kanyon vadisidir. 500 metre uzunluğunda, 70 metre genişliğinde ve 6 metre derinliğindedir. Ardanuç suyuna açılmaktadır.  Kanyona gitmek için bazı taşlı ve dik patikaları takip etmeniz, tek kişinin bile zor sığacağı yollardan geçmeniz gerekir.

Ortacalar Çifte Köprü

VIII. Yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Ortacalar Kemer Köprüleri, Arhavi ilçesinin Ortacalar köyüne 2,5 kilometre mesafede, Küçükköy ve Arılı yol ayrımında birbirine dik olacak şekilde planlanmıştır. İki köprü de birbirine benzemektedir ve tek gözden oluşmaktadır. Yolları düz değil, eğimlidir.

Dolishane (Hamamlı) Kilisesi

Hamamlı Köyü’nde bulunmaktadır. Kiliseye, Artvin-Şavşat karayolunun 20. km’sinde sapılan 3 km’lik bir yol ile ulaşılmaktadır. Kitabesine göre Bagratlı Kralı X. Sumbath tarafından yaptırılmıştır. XVI. yy sonralarında bir bölümü camii olarak da kullanılan manastırdan, günümüze sadece kilisesi ulaşmıştır. Kilisede bulunan kitabelere göre 954-958 tarihleri arasında krallık yapmış olan Sumbath tarafından Mimar Gabriel’e yaptırılmıştır. Yapı, süsleme açısından hayli zengindir. Mimari, plastik ve fresko şeklindeki süslemeler mevcuttur. Ayakta duran kral figürünün iki eliyle tuttuğu kilise maketini sunma sahnesi kabartma şeklinde işlenmiştir. Yine simetrik olarak yerleştirilmiş, karşılıklı olarak duran melek figürleri bulunmaktadır.

Tekkale Kilisesi (Dört Kilise)

Yusufeli ilçesinin 4 kilometre güneybatısında Tekkale köyünde olup köyden 7 kilometre sonra mezra yolu üzerinde bulunmaktadır. Manastırın 9. yy.’da Gürcü Kralı David tarafından yaptırıldığı, yapı topluluğuna bırakıldığında bir Rahibe Okulu olduğu anlaşılmaktadır. Manastır; çan kulesi, yemekhane, seminer odası ve şapelden oluşmaktadır. Kilise, plan açısından Barhal Kilisesi’ne benzemektedir. Yöredeki Ortaçağ Dönemi manastır oluşumunu en iyi biçimde yansıtmaktadır. Manastır, Kilise, Trapeza (yemek odası) ve seminer odasıyla bu yapı topluluğunun güney doğusunda ayrı olarak inşa edilen şapelden oluşmaktadır. Manastır dört farklı yapıdan oluştuğu için, tarihi kaynaklarda olduğu gibi, günümüzde de “Dört Kilise” olarak anılmaktadır.

Porta (Pırnallı) Manastırı

Porta (Pırnallı) Manastırı, Artvin il merkezine bağlı Pırnallı Köyü’nün Bağlık mezrasında bulunmaktadır ve 9.yüzyılda Bagrat Krallarından 1.Aşot’un torunu Prens Khaoi Kral Gurgen’in hükümdar olduğu dönemde yapılmıştır. Pırnallı Köyü’nün güneybatısında, iki vadinin arasındaki, kuzeyden güneye doğru alçalan bir sırt üzerine yapılmıştır. Manastır; kilise, şapel, çeşme ve çan kulesinden oluşmaktadır. Etrafında mezraya ait evleri görmek mümkündür. 16.yüzyılın sonunda terk edilmiştir. Manastır ve manastırı çevreleyen evler, Orta çağ yerleşme düzenini yansıtan güzel bir örnektir.

Tibeti Kilisesi

Günümüze ulaşan herhangi bir kitabesi bulunmamaktadır. Ancak, yazılı kaynaklardan edinilen bilgilere göre, 899-914 yılları arasında, bölgede egemen olan Bagratlı prenslerden Aşut Koh tarafından yaptırılmıştır. XI. yüzyıldan sonra, yörenin önemli dini merkezleri arasında anılan yapı, XII. ve XV. yüzyıllarda onarım görmüştür. Köy içinde bulunan manastır, günümüze kilise ve şapeli ile ulaşmıştır. Kilisenin cephesinde zengin plastik süslemelerin yanı sıra iç mekanların uygun yerlerine işlenen fresklerle dışla iç kısmın dengesi sağlanmaya çalışılmıştır. Plastik süslemelerin ekseriyeti bitkisel motiflerden oluşmaktadır.

Barhal Kilisesi

Yusufeli ilçesi Sarıgöl bucağı Altıparmak köyündedir. Yusufeli ilçesinden 30 km. uzaklıktadır.  Kilise, 9. yy.’da Kral David Magistros zamanında yapılarak Vaftizci Yahya’ya adandığı yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır. Kilise, yontma taş ve kesme taştan yapılan kiremitlerden çatısı bağlanmış, harçsız, bir zemine dayanmadan “Lambali” denilen planda yapılmıştır. Yapı, üç nefli bazilikaldir ve gri renkli düzgün kesilmiş taşlarla örtülmüş cepheler güney ve kuzeyde eş boyutlu, doğu ve batıda ortadan yanlara doğru açılan kör kemerlerle hareketlendirilmiştir. 

İşhan Kilisesi

951 tarihli el yazmasına göre Kilise; Rahip Khandzda’nın (759-861) yeğeni ve öğrencisi Rahip Seba tarafından, Kral Andernese’nin desteği ve maddi katkısı ile yaptırılmıştır. Kilisenin yapımına 955 yılında Gürcü Kralı David zamanında başlanmış, 1027 yılında Bagratlı Kralı Magistros tarafından bitirilmiştir. Güneybatıda Meryem Ana Şapeli bulunmaktadır. 35 m uzunluğunda 20,75 m genişliğinde olan yapı, kubbeli bazilikal plan tipindedir. Kilise, plan açısından Barhal Kilisesi’ne benzemektedir. Yöredeki Orta çağ dönemi manastır oluşumunu en iyi bir biçimde yansıtmaktadır.

Yeni Rabat Kilisesi

Ardanuç ilçesine bağlı 17 km mesafedeki Bulanık Köyü, Çamlık (Rabat) Mahallesinde bulunmaktadır. Yapı, yöresindeki kiliselerle benzerlik göstermektedir. Orta çağ döneminde bölgeye hâkim olan Bagratlı Krallığınca yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Orta çağ mimarisinde özellikle içteki planı dışa yansıtan üçgen nişler kullanılmıştır.  Nişlerin sayılarının pencere açıklıklarından fazla olmasına bu kilisede rastlanır.

Gevhernik Kalesi

Bu kale, Ardanuç Adakale Köyü´nün hemen yakınında bulunmaktadır. “Gevhernik” adı, bu kalenin çevresinde gümüş madenleri olduğundan, bu kale maden ve cevher anlamına gelen “Gevheri Nik” kalesi ismiyle de anılmaktadır. 5.yüzyılda yapıldığı tahmin edilen bu kale, Gürcü krallarına ve Çıldır atabeylerine başkentlik yapmıştır. 1551 yılında kaleyi Osmanlılar ele geçirmiş ve 1562 yılında da Kanuni Sultan Süleyman tarafından onarılmıştır. Hatta bu onarımı anlatan bir kitabesi bile bulunmaktadır.

Madenköy-Şavşat

Eski ismi ile Bazgiret olarak adlandırılan ve yeni ismi ile Maden Köyü olarak geçen köy, Şavşat ilçesine bağlıdır. Kesin olarak bilinmemekle birlikte, Bazgiret adı vadideki bitki örtüsünden esinlenerek verildiği tahmin edilmektedir.  Maden Köyü üç tarafı kaya ve ormanlarla çevrili bir vadidedir.

Şavşat’a uzaklığı 27 km ve ortalama rakım farkı 1900 m yüksekliktedir. Imerhev bölgesinin bütün tipik özelliklerini Maden Köyünde bulmak mümkündür. Karadeniz ikliminin hâkim olduğu yörede iç kesimlere doğru, yer yer Doğu Anadolu bölgesi tesirlerinin de görüldüğü bir geçiş iklimi göze çarpar. Bu ve yükseklikteki değişkenliğe bağlı olarak bitki örtüsünde de tam bir çeşitlilik mevcuttur.  Köyün en ilgi çeken yönü, tüm sivil mimarilerin ahşap olması, gelenek ve göreneklerin, otantik yaşamın hala aktif bir şekilde devam ediyor olmasıdır. 

Ferhatlı Kalesi

Bu kale Ardanuç´un 5. km batısında Ferhatlı (Ahıza) Köyü´nde bulunmaktadır ve Ferhat ile Şirin´in efsanesinin geçtiği söylenmektedir. Kitabesi bulunmayan yapı, Ardanuç Kalesi ile aynı tarihte İberya Kralı Vahtang Gorgasal tarafından onarılarak, günümüze ulaşması sağlanmıştır. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde “Harbe Kalesi” olarak bahseder. Sur duvarlarının bir kısmı ayaktadır.

Satlel Kalesi (Şavşat Kalesi)

Şavşat ilçesi Söğütlü Mahallesinde bulunmaktadır. Plan ve mimari özellikleri bakımından, Bagratlı Krallığı kalelerine benzemektedir. Bu benzerlik dikkate alınarak, IX. yy’da inşa edilmiş olduğu söylenebilir. Osmanlılar döneminde de kullanılan kalenin sur duvarlarının büyük bir bölümü ayaktadır. İçinde sarnıç ve şapel kalıntıları bulunmaktadır. 

Dikyamaç Köyü Yaşam Tarzı Müzesi

Dikyamaç Köyü ve Çevresi Yaşam Tarzı Müzesi, kısaca Dikyamaç etnografya müzesidir. Müze, Artvin'e bağlı Arhavi ilçesindeki Dikyamaç köyünde kurulmuştur. Özel müze kurulduğu tarihte, Artvin şehrindeki tek müzeydi.

Atabarı Kayak Merkezi ve Mersivan Yaylası

Artvin şehir merkezinden önce 8 Km. mesafedeki Kafkasör Yaylası’na ulaştıktan sonra 8 Km. lik bir yol daha kat edilerek varılan Atabarı Kayak Merkezi’nde telesiyej kurulmuştur. Kafkasör Turizm Merkezi’nde konaklama, kayak merkezinde ise yeme içme imkânı vardır.

Artvin Evleri

Bir “orman yurdu” olan Artvin’de ahşap mimarinin en güzel örneklerine rastlanır. Köy evleri, yayla evlerinin yanında serender, ahır/merek gibi bütün yapılar ahşaptandır. Yusufeli bölgesi ağırlıklı olmak üzere, kısmen Ardanuç ilçesi ile Arhavi, Hopa ilçelerinde de taş mimarinin güzel örnekleri mevcuttur.